Postoperatieve wondinfecties (POWI)
Factsheet
Postoperatieve wondinfecties in de diergeneeskunde
SSI's (Surgical Site Infections), ook bekend als postoperatieve wondinfecties, zijn een vorm van ziekenhuisinfecties.
Postoperatieve wondinfecties (POWI's) zijn een nachtmerrie voor elke chirurg en kunnen voor chirurgische complicaties en fouten zorgen. Voor de patiënt kunnen POWI’s leiden tot een langere ziekenhuisopname, bijkomende behandelingen, ziekte en sterfte. Voor de eigenaar zorgt dit vaak voor emotionele stress en extra kosten.[1]
Postoperatieve wondinfecties treden op als micro-organismen chirurgische wonden binnendringen. Die micro-organismen kunnen afkomstig zijn van endogene flora van de patiënt zelf, maar ook ontstaan door exogene verontreiniging door mensen die aanwezig zijn in de operatiekamer, overdracht via de handen of de lucht.
Een postoperatieve infectie varieert van asymptomatische snelle eliminatie van de verontreinigende ziekteverwekkers en plaatselijke roodheid van de huid rond de hechtingen tot verergering en infectie van het zachte weefsel met mogelijke verspreiding en zelfs sepsis.[2]
De volgende factoren zijn van invloed op de infectiegraad:[3]
- hoeveelheid en concentratie van micro-organismen;
- virulentie van de micro-organismen;
- plaatselijke wondtoestand;
- immuunstatus (ASA);
- anesthesie en operatietijd;
- chirurgische techniek en type chirurgische ingreep (schoon, schoon-besmet, besmet; vuil/geïnfecteerd);
- temperatuur;
- perfusie, zuurstofsaturatie en glucosespiegel.
Wondinfecties worden als volgt geclassificeerd volgens de CDC en NRZ (Nationales Referenzzentrum für Surveillance von nosokomialen Infektionen in Duitsland):
- oppervlakkig
- diep
- lichaamsholte-/orgaaninfecties.
Classificatie wondinfecties volgens de CDC en NRZ
| Postoperatieve infectie | ||
|---|---|---|
| Op de incisieplek, met inbegrip van de huid of subcutaan weefsel | Op de incisieplek, met inbegrip van de fascia en spierweefsel | Met inbegrip van organen of lichaamsholten die geopend of gemanipuleerd werden tijdens de operatie |
| en | ||
| Beginnende symptomen van besmetting binnen 30 dagen na de chirurgische ingreep | Eerste symptomen van besmetting binnen 30 of 90 dagen na de chirurgische ingreep afhankelijk van het type ingreep | |
| en minstens één extra criterium | ||
| Purulente afscheiding van de oppervlakkige incisie | Purulente afscheiding van dieperliggend weefsel | Purulente afscheiding van vocht met toegang tot de operatiezone |
| Detectie van ziekteverwekkers van aseptisch verwijderd materiaal van het ingesneden weefsel | Alle 3 van de volgende: 1. Eén symptoom: koorts (>39,5°C) of pijn of aanraakgevoeligheid en 2. Spontaan opengaan/bewust openen en 3. Detectie van ziekteverwekkers | Detectie van ziekteverwekkers in aseptisch verwijderd materiaal |
Een van de volgende (hoewel er mogelijk geen sprake is van een negatief microbiologisch onderzoek): - pijn/aanraakgevoeligheid - plaatselijke zwelling - roodheid/oververhitting en - opzettelijke opening van de incisie | Abces of andere tekenen van infectie (vastgesteld bv. tijdens een chirurgische ingreep, een onderzoek, beeldvorming) | Abces of andere tekenen van infectie (vastgesteld bv. tijdens een chirurgische ingreep, een onderzoek, beeldvorming) |
| Diagnose van wondinfectie door de behandelende arts | Diagnose van wondinfectie door de behandelende arts | Diagnose van wondinfectie door de behandelende arts |
| Oppervlakkige postoperatieve wondinfectie | Diepe postoperatieve wondinfectie | Postoperatieve lichaamsholte-/orgaaninfectie |
| (Vereenvoudigde weergave volgens KISS NR-hygiene.de) | ||
Aantal postoperatieve wondinfecties in de diergeneeskunde
In de diergeneeskunde ligt het percentage postoperatieve wondinfecties (4–10) voor kleine huisdieren tussen 0,2% en 8%, terwijl er bij paarden een POWI-percentage tot 50% werd gerapporteerd.[11]
Het aantal niet-gerapporteerde gevallen kan aanzienlijk hoger zijn, omdat er geen correcte registratie/controle (toezicht) van postoperatieve infecties is in de dierengeneeskunde, ook over langere tijdsperioden (30 of 90 dagen).[10]
Niet alle POWI's zijn te voorkomen, maar ze kunnen tot een minimum worden beperkt dankzij strikte asepsis en gerichte preventiemaatregelen.[12]
[1] Nicoll C, Singh A, Weese JS. Economic impact of tibial plateau leveling osteotomy surgical site infection in dogs. Vet Surg 2014; 43(8):899-902.
[2] Tobias KM. Veterinary surgery: Small animal. Second edition. St. Louis, Missouri: Elsevier; 2018.
[3] Robert-Koch-Institut (RKI). Prävention postoperativer Wundinfektionen. Bundesgesundheitsbl 2018; 61(4):448-73.
[4] Eugster S, Schawalder P, Gaschen F, Boerlin P. A prospective study of postoperative surgical site infections in dogs and cats. Vet Surg 2004; 33(5):542-50.
[5] Espinel-Rupérez J, Martín-Ríos MD, Salazar V, Baquero-Artigao MR, Ortiz-Díez G. Incidence of surgical site infection in dogs undergoing soft tissue surgery: risk factors and economic impact. Vet Rec Open 2019; 6(1):e000233.
[6] Mayhew PD, Freeman L, Kwan T, Brown DC. Comparison of surgical site infection rates in clean and clean-contaminated wounds in dogs and cats after minimally invasive versus open surgery: 179 cases (2007-2008). J Am Vet Med Assoc 2012; 240(2):193-8.
[7] Nelson LL. Surgical site infections in small animal surgery. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2011; 41(5):1041-56, viii.
[8] Beal MW, Brown DC, Shofer FS. The effects of perioperative hypothermia and the duration of anesthesia on postoperative wound infection rate in clean wounds: a retrospective study. Vet Surg 2000; 29(2):123-7.
[9] Brown DC, Conzemius MG, Shofer F, Swann H. Epidemiologic evaluation of postoperative wound infections in dogs and cats. J Am Vet Med Assoc 1997; 210(9):1302-6.
[10] Turk R, Singh A, Weese JS. Prospective surgical site infection surveillance in dogs. Vet Surg 2015; 44(1):2-8.
[11] Ahern BJ, Richardson DW. Surgical Site Infection and the Use of Antimicrobials. In: Auer JA, Stick JA, editors. Equine surgery. 4th ed. St. Louis, Mo: Elsevier/Saunders; 2012. p. 68-84.
[12] Harbarth S, Sax H, Gastmeier P. The preventable proportion of nosocomial infections: an overview of published reports. J Hosp Infect 2003; 54(4):258-66; quiz 321.